Pondok Pesantren Al-Muhajirin: kamus salafi mhm

kAMUS

SALAFI

Jawa – Indonesia

Abab : Bau mulut

Abah-abah : Sesuatu yang dihias pada kuda / Pelana kuda

Abdi : Pembantu

Abrit : Merah

Abuh : Bengkak

Abot : Berat

Adang : Menanak

Adi doyo : Adi kuasa

Adi gong : Suka menonjolkan jabatan kekuasaan & kekuatan

Adi guna : Suka menonjolkan kepandaian

Adi gung : Suka menonjolkan keturunan kebangsawanan

Adonan : Adukan

Adoh : Jauh

Adol : Jual

Adol tinuku : Jual beli

Aeng : Asing

Ajrih : Takut

Alit : Kecil

Alus : Halus

Amargo : karena, Sebab

Amrih rerubo : Mendapat penghormatan

Anget : Hangat

Angel : Sulit

Anggup : Mancung Bunga

Antawis : Antara

Anteng : Tenang

Anyar teko : Baru datang, Perkara Baru

Arep : Mau, Ingin

Artosipun : Artinya

Asor : Rendah, Hina

Awak dewe : Pribadi sendiri

Ayang-ayang : Bayang-bayang

Age-age : Cepat-cepat

Ageng : Besar

Agreng-agrengan : Saling menyombongkan diri

Ajang : Tempat makan ( Piring )

Ajere peraupan : Murah senyum

Aji kerto : Mengharga-harga

Aji-aji : Jimat

Ajur : Hancur

Akur : Rukun, Damai

Alat lelahan : Alat music/ Mainan

Aleman : Manja

Ali-ali : Cincin

Aling-aling : Tutup, pembatas

Alon-alon : Pelan-pelan

Alum : Layu

Alun-alun : Tanah lapang, Lapangan

Ambalan : Hitungan, lain kali

Ambekan : Bernafas

Amben kencono : Singgasana

Amber : Penuh, Meluap (untuk air)

Ambrok : Runtuh

Ameng-amengan : Main-main

Amis : Anyir

Amot : Memuat

Ampas : Limbah

Amrih : Berusaha, supaya

Andhap ashor : Rendah hati

Andoh : Jauh dari, melewati

Andup : Semerbak

Angas : Ingkar, menentang

Angen-angen : Berangan-angan, berhayal

Angeng pestine : Bahwa sanya, hanya itu

Anggak-anggakan : Bermegah-megahan

Anggitan : Karangan

Angkler : Nyenya

Angkup : Kuncup bunga

Angon : Mengembala

Angop : Menguap

Anjlok : Turun

Anting-anting : Perhiasan telinga

Anyes : Dingin

Apes : Lemah

Ari-ari : Pusarnya bayi

Arikalane : Pada waktu, ketika

Aring : Gembira

Aris : Lapang dada

Arit : Sabit

Arto : Uang

Asal sumelehe : Asal kejadian

Athi-athi : Rambut ditepi pipi yang berhadapan dengan telinga

Atos : Keras

Aup-aup : Tempat berteduh

Aweh rerubo : Memberi penghormatan

Aweh : Memberi

Awis : Mahal

Awon : Jelek

Awur-awor : Menabur-nabur

Ayenan : Sakit ayan, Epillepsi

Baba’an : Kulit pohon

Babakan agomo : Permasalahan agama

Badui : Orang aravb pedalaman

Bai-bai : Cuma-Cuma, Gratis

Balung gigir : Tulang punggung

Balung Kodok : Tulang belakang

Baler : Bintik, titik

Bali : Pulang

Bolan Baleni : Mengulang – ulang

Bolo Perang : Pasukan, Prajurit

Bam : Geraham ( Geraham )

Bandoso : Keranda Mayit

Bangsa ake : Menggolokan

Banget : Sangat

Bangkang : Melawan

Banjur : Kemudian, Lalu

Bantahan : Berdebat

Banyol : Melawak

Banyu kolohan : Air bekas cucian

Bathi : Untung, Laba

Batih : Keluarga, Famili

Bebel : Bodoh

Beber : Menggelar

Bebetan : Bersarung ( memakai sarung )

Bejo : Beruntung

Brangkang : Merangkak

Budukan : Penyakit Kusta

Bulus : Kura-kura

Bungah : Senang

Bekakas omah : Perabotan rumah

Beker : Suara ringkikan kuda

Belang : Bekas luka

Belo : Anak kuda

Beloko : Hanya itu

Beluk : Asap

Bendhu : Marah

Bendoro : Majikan, gusti

Benéh : Mengerti, Pintar

Bentén : Berbeda

Besel : Suap

Besér : Kemaluannya selalu keluar najis

Besét : Terkelupas kulitnya

Beyo : Biaya

Bibinahu : Belajar, mempelajari

Bilahi : Becana, malapetaka

Binggel : Perhiasan dikaki

Biyung : Ibu

Blarak : Daun pohon kelapa atau sejenisnya

Blebet : Balut

Bledék : Petir

Bleduk : Debu yang berterbangan, anak gajah

Blendhet : Endapan kotoran

Blenggu : Rantai

Bloko : Hanya itu

Blolok-blolok : Berbinar-binar

Bolong : Berlubang

Bon-bonan : Ubun-ubun

Bondho fek : Harta yang tersisa

Bondho jarahan : Harta rampasan perang

Bopo purus : Banci, Waria

Bopo : Bapak

Boro : Mengebara

Boyongan : Tawanan

Brengengeng : Berdengung

Brengos : Kumis

Broto : Hasrat yang menggebu-gebu

Brujul : Kambing tak bertanduk

Brutu : Tulang ekor

Budhal : Berangkat

Bungah-bungah lacut : Gembira dengan sombong

Buthek : Keruh

Butho arepan : Cemburu

Cancut tali wondo : Menyingsingkan lengan, bersiap sedia

Candak cekal : Terampil cekatan

Cangkala’an : Ketiak

Cangkriman : Teka-teki

Canthuk : Menyedot darah kotor

Carub : Campur

Catu : Luka

Cawangan : Cabang, sebagian dan sesuatu

Cawis-cawis : Bersiap-siap

Celapan : Pewarna kain

Cemeti : Cambuk

Cemomot : Montok ( payudara )

Cendek : Pendek

Cengel : Tengkuk

Cengger : Pial pada unggas

Centéng : Tukang pukul

Centhung : Ubun-ubun

Cethek : Dangkal

Cethil : Kikir

Cetho : Jelas

Cidro : Ingkar, hianat

Cis : Besi yang tetrdapat pada ujung tombak

Clathu : Dicaci

Cokot : Menggigit

Congkrang : Tidak akur

Coplok : Lepas

Cumentel : Menggait pada

Cumlérét : Berkilat, bersinar

Cupet pikirane : Sempit pikirannya

Dahar : Makan

Dalan rumpil : jalan setapak yang sulit dilalui

Dalem : Rumah

Damén : Jerami

Dayoh : Tamu

Dédéran : Tanaman bibit

Dedes : Minyak wangi dari Musang

Demen : Suka, Senang, Cina

Dén paril : Diumpamakan

Dén trétési : Dihiasi

Dén wilang-wilang : Dianggap, dipertimbangkan

Dengkul : Lutut

Derapun : Agar, Supaya

Dérés ( hujan ) : Lebat

Derengki : Iri hati

Dérés : Membaca, mengkaji

Deriji : Jari-jari

Dhédél : Merusak

Dhédés : Susunya musang, sesuatu baham minyak wangi yang diperoleh dari musang.

Dhemen : Cinta, suka

Dhépé-dhépé : Merendahkan

Dhingin : Dahulu

Dhompolah : Setangkai

Dhudoh : Kuah

Dhuko : Marah

Dingkluk ake : Menundukan muka

Dino : Hari

Dlamakan : Telapak kaki

Dodot Keré : Pakaian perang terbuat dari besi

Dodot Remong : Jubah, Pakaian kebesaran

Dodot telesan : Pakaian harian/ kerja

Dowo : Panjang

Dolanan : Bermain-main

Doyong : Miring

Dukur : Tinggi

During : Belum

Dodot : Baju, Pakaian

Dom : Jarum

Dopok : Berbicara yang tidak ada artinya

Doro : Merpati

Dowo angene : Menghayal

Drembo : Rakus, banyak makanannya

Dulur kanthét : Saudara kandung

Dumadakan : Tiba-tiba

Dum-duman : bagian, pembagian

Dupo : Asap kemenyan

Eboran : Sengot

Eco : Enak

Edan : Gila

Edhi : Indah

Elék : Bagus, indah

Elok-élokan : Ikut-ikutan

Embong : Jalan

Empér : Teras, pinggiran rumah yang beratap

Eman-eman : Kikir

Endhok amun-amun : Bayangan semu, fatamorgana

Endi Enggon : Di manapun

Endhut : Lumpur

Enggalénggal : Cepat-cepat

Enjet : Kapur yang sudah direndam

Enthéng : Ringan

Enthok-énthok : Pura-pura

Entong-énthong : Bahu

Estri : Perempuan

Galengan : Gundukan tanah pembatas petak sawah / pematang sawah

Gaman : Senjata

Gampil : Mudah

Garing : Kering

Gawe toto kromo : Ber etika

Gerumpung : Orang yang tak punya hidung

Gulu : Leher

Gégér : Ramai

Geger : Punggung

Gancangan : Cepat-cepat, buru-buru

Gandi : Busur tanah

Gandrung : Sangat merindukan, tergila cinta

Ganggang : Jenis lumut

Gangsar : Lancar

Ganjaran : Pahala

Ganjel : Benda yang disisipkan sebagai tumpuan

Gapura : Pintu gerbang

Garwo : Suami, Istri

Gawok : Heran, Kagum

Gayeman : Kunyahan yang dikeluarkan dari dalam perut

Gayoh : Menggapai

Gebak : Menghitung

Gedhoh : Daun telinga

Gedoh : Dalamnya daun telinga

Gegéyongan : Berpegangan, berpedoman

Gegremetan : Hewan yang merayap dibumi

Gelis : Cepat

Gemblengan : Menyeluruh, global

Gembung : Jasad, badan, sosok

Gemi : Irit, tidak boros

Gendhéwo : Busur panah

Gepok : Menyentuh

Gerabah : Barang yang terbuat dari tanah

Gerébo : Tempat air dari kulit hewan

Germo : Mucikari

Gesang : Hidup

Gesit : Liar

Geteh : Darah

Gething : Benci, tidak senang

Getun : Menyesal

Gigu : Jijik

Gilir-gumanti : Saling bergantian

Gingsir-gingsir : Bergeser, hilang

Gisik : Tepian sungai, tepian laut (pantai)

Glati : Pisau, Belati

Glodokan : Rumah tawon

Godho : Alat pemukul

Gogo : Tanaman yang tumbuh dimusim kemarau

Golo-golo : Depah kecil

Gondo : Bau

Gonjang-ganjing : Bergetar hebat

Gopoh-gopoh : Tergesah-gesah

Goroh : Bohong

Gremati : Merayap

Grumping : Tidak punya batang hidung

Gulo wentah : Mendidik

Gulon klambi : Leher baju

Gulu manjing : Jakun

Gumantung : Bergantung

Gunedhe : Sombong

Gumelar : Menyebar

Gumoh : Muntak ( Anak kecil )

Gumrégah : Bangkit

Gumuk : Bukit kecil

Gumun : Heran

Gundék : Suruhan raja

Guneman : Berkata

Guyub : Rumun, damai

Halé bloko : Cuma itu

Halé maleh : Juga

Haryo : Kamus ini

Hasafah : Ujung kemaluan laki-laki

Horek : Goncangan, gempa

Idep : Bulu mata

Idu : Air ludah

Igo wekas : Tulang iga

Ijén : Sendirian

Ijon-ijon : Sayuran yang berwarna hijau

Ilér : Air liur

Ingatase : Terhadap

Ing dalem : Di dalam

Inggil : Tinggi, atas

Ingsun : Saya

Ipet : Kipas

Irén : Saling menolak, saling melempar tanggung jawab

Ireng weteng : Hati

Irung : Hidung

Isin : Malu

Isinan : Pemalu

Iwak loh : Ikan laut

Jabané ati : Hafal

Jagal : Menyembelih

Jajal : Mencoba jalan depan / belakang ( semisal Beser )

Jalaran : Karena

Jaler : Pria

Jamban : Toilet, WC

Janggut : Dagu

Janganan : Sayuran

Jangkung : Tegap, tinggi besar

Jarahan : Harta rampasan dalam perang

Jaran plongko : Kuda yang semua kakinya berwarna putih

Jaré : Katanya

Jarem : Masih terasa nyeri

Jarit : Kain kebaya

Jatmiko : Tenang, bersahaja

Jawah : Udan

Jawil : Mencolek

Jelimet : Ruwet

Jember : Kotor

Jemparing : Anak panah

Jembar : Lebar, luas

Jejek : Tegak

Jentikan : Jari kelingking

Jenggrenge : Sosoknya

Jengkar : Runtuh

Jumeneng : Berdiri

Juru pitakon : Sang penanya

Juru sunggeng : Pemahat patung

Jengkerut ake : Mengerutkan kening

Jengkerut : Keriput

Jenthik : Jari kelingking

Jéréh : Takut

Jéréng : Membentang

Jeroan : Isi perut

Jerum : Hewan yang sedang istirahat

Jimpé : Lumpuh

Jingklong : Nyamuk

Jladrén : Adonan

Jléntréh : Jelas, Sangat jelas

Jluntrungé : Rangkaiannya,Urutan susunannya

Joglangan : Tanah yang ledok (digali)

Jon- ijo : Alat untuk mencari air

Jopo : Mantra

Judeg : Macet pikiran

Jugug : Gonggongan Anjing

Jun : Bejana

Jungkung : Memurnikan,hanya itu saja

Juru badhé : Tukang ramal

Juruh : sari gula,gula yang di masak dengan air

Juwet-juwet : merengek

Kabegjan : keberuntungan

Kabeh : semua

Kabundhelan : sah, jadi

Kabotan : keberatan

Kacék : selisih

Kahanan : keadaan

Kalangan : golongan

Kandhek : berhenti

Kantil : melekat

Kantun : tertingap

Kaprah : umum,sering

Kangelan : susah payah,sengsara

Keprucut : terlanjur

Kawitan : permulaan

Kebak : penuh

Kebujuk : tertipu

Kedah : harus

Kedadean : kejadian

Kelawan : dengan,bersama

Kecobo : kecuali

Kalem : tenggelam

Kepengén : ingin

Ketawis : kelihatan

Kaulo : hamba

Kanti pertelo : dengan jelas

Kawas tanan : dinamakan

kawelasan : kasih saying

kawengku : termuat

kakung : lelaki

kasereng : terpaksa

katimbang : daripada

kalebet : masuk,termasuk

kapuré hayawan : kantong susu hewan

karang gati : rumah laba-laba

kasemsem : tertarik

kasepén : tidak ada

katog : puncak

katon : kelihatan

katot : ikut serta

kebangkat : kemampuan, kuasa

kedangon : terlalu lama

kédér : ciut nyali

kedhaton : pendopo

kedlarung : salah jalan

kejlomprong : tertipu,terpedaya

kelem : tenggelam

keluk : asap

keluron : bayi yang keluar sebelum waktunya

kembar dampit : anak kembar laki-laki dan perempuan

kembar siam : anak kembar yang sejenis

kersanipun : kehendaknya

kejawi : kecuali

kelawan : dengan

kepanggih : bertemu

kerso : mau

ketingalan : kelihatan

kemlaratan : bahaya,rugi

kemlungkung : sombong

kemul lurik : selimut,pakean halus

kenceng : lurus

kencéng : tunai,kontan

kendel : pemberani

kentol : betis

kepailan : paceklik

kepaung : pergi tanpa tujuan

keprawiran : wibawa,charisma

keprucut : terlanjur

kéreng : tenggelam

kesengsem : tertarik, terpesona,tekun dalam………….

Ketigo : kemarau

Ketungkul : sibuk, tergsnggu

Kina bodon : tidak di ketahui

Kinalingan : terhalang

Kinawedén : wibawa

Kinten-kinten : Kira-kira

Kiat : Kuat

Kokok belok : Burung hantu

Kondor : Kembali

Klambi glangsaran : Baju sehari-hari

Klambi kéré : Baju perang dari besi

Klambi kurung : baju kurung

Klambi : Baju

Klenger : jatuh pingsan

Klompen : sandal bakiak

Kluron : lahir sebelum masanya

Kluruk : berkokok (ayam jantan)

Kobér : sempat

Koco benggolo : suryakanta,kaca pembesar

Kolang kaling : nama buah aren, orang yang tidak mempunyai ayah, ibu maupun saudara

Kolomonggo : laba-laba

Konco raket : sahabat karib

Kongang : mungkin,sempat ada waktu

Krangkéng : penjara

Kuah : air sayur

Kuluk : mahkota

Kulup/kuncup : orang yang ujung dzakarnya masih tertutup (belum sunat/khitan)

Kumandel : percaya

Kumet : kikir, pelit

Kumoluhur : sombong

Kumprung : tolol

Kumrentek : terlintas,muncul dalam pikiran

Kuncoro : mashur/terkenal

Kurasan : lembaran-lembaran kitab

Labet : bekas

Labuh : musim semi

Labur : mengolesi

Lacut : seneng melakukan maksiat

Lading : pisau

Lagon-lagon : nyanyi-nyanyi, nyanyian

Lak : cap, stempel,segel

Landep : tajam

Langgeng : abadi

Langkung : lebih

Lantakan : bahan baku (utuh)

Lapak jaran : pelana kuda

Lar : bulu

Lar –lar an : langit-langit mulut

Laturoko : abu (kotoran) sisa rokok

Lawé : benang

Lali : lupa

Lamun : Bila, jika

Lambe : Bibir

Lajeng : Lalu, kemudian

Lantaran : Perantara

Latar : Halaman

Lebaran : Bebas

Lebu : Debu

Legan : Wanita yang belum kawin ( Perawan )

Legi : Manis

Léléyangan : Duduk sambil tidur- tiduran santai

Lare : Anak

Lemareng : Musim rontok

Lemu : Gemuk

Lereh-lereh : Tukar-menukar, barter

Lémék : Alas tidur

Lemése lambung : Lemah-lembut

Lemah gares : Tanah datar berpasir yang tidak ada tanamannya , tanah tandus

Lempéng : Lambung,pinggang

Lempeng : Lurus

Lempung : Tanah liat

Leng : Liang

Lengar : Botak yang terdapat pada bagian kepala

Lengo : Minyak

Lepén : Sungai

Leres : Benar

Lestari : Terus,abadi

Let : Jarak

Lelahan : Bermain

Lérén : Istirahat

Liger : Memindahkan

Limpat : Cerdas

Lingsir : Tergelincir (untuk matahari)

Limpo : Hati

Lintu : Lain

Lisah : Nyenyak

Liso : Telor putu

Lober : (Air) Tumpah dari tempatnya (karena penuh)

Lôbo : Rakus,sangat tamak

Loh jinawi : Subur,makmur

Loman : Dermawan

Longan : Tempat dibawah tempat tidur

Longgar : Lebar , banyak waktunya

Longko : Jarang terjadi

Lontrongan : Jalan di sela-sela rumah

Loteng : Rumah tingkat

Lor : Utara

Loro : Sakit

Loro : Dua

Luang cempuri : Liang kubur yang tengahnya dibikin seperti parit yang sekiranya cukup untuk

Mayat

Luang landhak : Liang kubur yang arah kiblatnya dibentuk seperti goa yang sekiranya cukup

Untuk mayat ?

Catatan: dalam luang cempuri mayat yang diletakan ditengah sedang dalam

Luang landhak mayat diletakan dipinngir

Luh : Air mata

Luhur : Tinggi

Lulang : Kulit

Lumaku darat : Jalan kaki

Lumaku ngondok : Berjalan tanpa alas kaki

Lumitu : Tetap ,terus menerus

Lumuh : Congkak,tidak menyukai ,malas

Lungguh ason-ason : Duduk dengan merapatkan lutut pada badannya

Luput : Salah

Lulo : Yatim

Lumayu : Berlari

Lumaku ngicik : Lari-lari kecil

Lumrah : Wajar

Lungguh : Duduk

Lung-lungan : Jual beli tanpa akad

Luput : Salah

Luwe : Lapar

Luweh : Lebih

Luas : Putus asa , berhenti dari haid

Mabluk (uban) : Banyak, merata

Mabor : Terbang

Madol-madol : Acak-acakan

Madul-madul : Mengguncing,melaporkan pada orang lain

Magos : Memotong

Maido : Mencela

Majangi : Mengawinkan (untuk hewan)

Maleri : Mengecualikan

Mamang : Ragu-ragu

Mampang : Tidak mau

Manak : Melahirkan

Mangklah-mangklah : Mencacimaki

Mangon : Menggembala , melindungi

Manjing gunem : Memperbincangkan

Manjing : Masuk

Mantangi : Sederajat

Mantun : Selesai

Margi : Jalan

Mayang : Bunga

Mayar : Mudah

Mambu : Berbau

Madani : Menyamai

Madoni : Mendebat

Mamah : Mengunyah

Manuk bido : Burung elang

Manuk suwari : Burung merak

Mandek : Berhenti

Maténi : Membunuh

Maténi micis : Membunuh dengan sadis, menyiksa

Maring : Menuju

Mbahurekso : Mengelola ,menguasai

Mbalang : Melempar

Mbangir : Mancung

Mbanyol : Melawak

Mbatang : Mengira ngira

Mbatek : Menarik

Mbébér : Membentangkan

Mbedol : Mencabut

Mbeling : Nakal

Mbeneri : Menetapkan,menepati

Mbentelaké : Memojokan

Mbentés-mbentés : Menghardik

Mberot : Melarikan diri

Mbesengut : Mengerutkan wajah,muram durja

Mbesét : Menguliti

Mbesuk : Menjenguk orang sakit

Mbiwara’aké : Mengumumkan

Mblawur : Membingungkan,menjadikan kacau,memalsukan

Mblebet : Membalut

Mbrénték : Menjalar

Mbujuk : Menipu, memperdaya

Mbuntoni : Menutupi

Mbawur : Memalsukan,membingungkan

Mbobot : Hamil

Mburi : Belakang

Mbukak : Membuka

Medén-medéni : Menakut-nakuti

Mendem : Mabok

Mentek-mentek : Padat berisi

Menthoake : Menawarkan

Mertombo : Berobat

Medel : Memberi pewarna (sumba)

Medhit : Peil, kikir

Megat : Menceraikan

Megot : memotong, memutus

Mejono : sedang

Mekenani : Mengenai

Meléh- Meléhaké : melecehkan

Melék : Tidak tidur

Meleng : Menatap tajam, hitam

Mémbo-mémbo : Menyerupai, mirip, menyamar

Memet : Hancur

Mempeng : Sungguh-sungguh, rajin

Mémper : Mirip

Menatu : Mensetrika

Mencorong : Bersinar

Mendho : Bodoh

Mengeh-mengeh : Tersengat-sengat (nafas)

Mengku : Mencakup, memuat

Méngo : Berpaling, membelakangi

Menawa-menawa : Seandainya, mungkin saja

Mentheleng : Matanya melotot

Merdhi-merdhi : Memaksa, berusaha keras

Mergawé : bekerja

Merkoleh : Mendapat

Merkungkung : Membungkukkan badan

Mertambuh : Tak mau tahu keadaan

Mertambuh : Pura-pura tidak tahu, cuek

Mertéla’aké : Menjelaskan

Mésem : Tersenyum

Meséso : Sifat kekuasaan

Mertelaké : Menekan

Meteng : Hamil

Midanget : Mendengarkan

Mider-mider : Kebimbangan, Keraguan

Milang-milang : Menganggap,mempertimbangkan

Mili : Mengalir

Minger : Membelokan, menjauhi

Minggat : Melarikan diri (pergi tanpa pamit)

Minongko : Sebagai

Misuhi : Mencaci Maki

Miyos : Keluar, berangkat

Mlaku ilé : Berjalan dengan sombong

Mlaku medhi : Berjalan tanpa alas kaki

Mlaku ngodok : Berjalan dengan tanpa alas kaki

Mlarat : Miskin

Mlarati : Membawa bencana

Mlémpéng : Menyimpan dari kebenaran

Mlengos : Memalingkan muka

Mlethék : Muncul, retak

Mligi : Murni

Mlintheng : Melempar dengan ketapel

Mliringi : Menyindir

Mlumah : Terlentang

Mocot : Melepas

Mongso : Musim

Moho-moho : Menyengaja

Mohong : Hanya itu, thok

Mireng : Mendengarkan

Mrenco-mrenco : Memisahkan

Mrengut : Masam mukanya, cemberut

Mrongkoni : Menyarungkan senjata

Mukah : Berduka (membatalkan puasa)

Mulat-mulat : Api yang menyala-nyala

Mulyo : Mulya

Mungkuri : Membelakangi, berpaling

Munggah : Naik

Mubeng : Melingkar

Mucal : mengejar

Muhung : Hanya

Mukena : Kain penutup kepala orang perempuan

Mundhak-mudhak : Semakin bertambah

Mungkir : Mengelak, tidak mengakui

Mungkur : Mundur

Munté : Bunga kalung

Munthuk : Berbusa

Murbo waseso : Sifat kebesaran dan kekuasaan

Muring-muring : Marah

Mustokoo : Kepala

Muwun : Menangis

Muzah : Jenis sepatu

Nabok : Menampar

Nacat : Mencacat, mencela

Nampan : Baki

Nanah uwuk : Nanah bercampur darah kotor

Nandangi : Mengerjakan

Nanggungake : Mengarahkan, menanggungkan

Nangkring : Hinggap

Natrapi : Menyiksa

Ndalih : Menuduh

Ndédhél : Menghilangkan, merusak

Ndedhes : Mendesak supaya mengaku

Ndékék : Meletakkan

Nderes : Belajar

Ndinginake : Mendahulukan

Ndhingkluk : Menundukkan kepala

Ndhodhok : Berjongkok

Nalikane : Tatkala, ketika

Nambani : Mengobati

Nampani : Menerima

Ndemék : Menyentuh

Ndérék : Ikut

Ndukur : Atas

Ndhudhuk : Menggali

Ndikik : Mengintai

Ndlonjoraké Sikil : Memanjangkan kaki

Ndok amun-amun : Bayang-bayang semu. Fata morgana

Ndredhek : Gemetar

Ndulang : Menyuapi makanan

Ndangu : Menanyai, Mengintrogasi

Nekod aké : Menyakini

Nemu aké : Menemukan

Nejo : Menyengaja

Néko-néko : Model-model, Macem-macem

Nelangkep : Menutup

Nelungsungi : Ganti kulit ( hewan )

Nemen-nemeni : Berusaha dengan sungguh-sungguh

Nengeri : Memberi tanda

Néngkléngaké : Mendengarkan dengan serius

Nepa-I : Ketepatan

Nerécél : Menyimpang dari aturan yang umum

Nesep : Menghisap

Nesu : Marah

Ngalap : Mengambil

Ngalembono : Manja

Ngambah : Menempuh, menjalani

Ngampak : Merampok

Ngandan-andan : Ikal, Bergelombang (rambut)

Ngandut : Hamil

Ngangasi : Menentang

Nganggit : Mengarang

Ngangsu : Mencari air

Nganingoyo : Berbuat aniaya, bertindak dzalim

Nganti : Menenung

Nganti-nganti : Menunggu

Nganyang : Menawar

Ngapurancang : Menyela-nyelakan jari dengan air

Ngapusi : Meniipu

Ngagetake : Mengejutkan

Ngadek : Berdiri

Nganggo : Memakai

Ngarem-ngarem : Menghibur

Ngatok ake : Menghabiskan

Ngawulo bekti : Berbakti

Ngarep : Depan

Ngarep-ngarep : Mengharap

Ngarepake : Ingin, mengharapkan

Ngapura : Maaf

Ngaweruhi : Mengetahui

Ngemot : Memuat

Ngendiko : Berkata

Ngenani : Tertimpa

Ngeronce : Merangkai

Ngeroso pegot : Putus asa

Nggepok : Menyentuh

Ngiler : Mengeluarkan air liur

Nginep : Bermalam

Nginceng : Mengintip

Ngilangi : Menghilangkan

Ngisor : Bawah

Ngombe : Minum

Ngukuhake : Menguatkan

Ngaring-ngaring : Menghibur

Ngaruh biru : Mengganggu

Ngaru-ngaru : Menentang

Ngaso : Istirahat

Ngatop : Mencium bau busuk dari mulut

Ngawur-angawuraké : Menebarkan

Ngé gosaké : Memalingkan

Ngé’tekodaké : Menyakini, mengi’tikadkan

Ngédhéng : Terang-terangan

Ngedoh : Menjauhi

Ngéjék / ngicik : Lari-lari kecil

Ngeker : Menahan

Ngelabang : Mengepang rambut

Ngelem : Memuji

Ngelilir : Terjaga / bangun dari tidur

Ngelindhih : Mengalahkan

Ngelu : Sakit kepala

Ngembeng : Tidak memerah sapi

Ngempet : Menahan

Ngéndangi : Mengunjungi, menjenguk

Ngendé- ngendé : Menunda-nunda

Ngendhé- ngendhé : Menunda

Ngengo’aké : Memalingkan

Ngentop : Menyengat

Ngenut buréni : Mengikuti

Ngepuh : Memerah susu

Ngeramut : Memelihara

Ngerem-ngerem : Menghibur

Ngesoake : Menuangkan

Ngesoreké lambung : Merendahkan diri

Ngésot : Perjalanan pantat

Nggagar : rusak, tidak jadi, berantakan

Ngganjel : Masih terasa

Nggegem : Menggenggam

Nggégéraké : Membuat geger, gundah, ramai

Nggegéréhi : Memberi dorongan, motivasi

Nggegéréhi : Mendorong, Menganjurkan

Nglemaké : Membuatnya mahu

Gersah : Resah, risau

Nggigoaké : Menjijihkan

Ngilani : menjijihkan

Nggogo : Bercocok tanam

Nggondol : Membawa lari barang

Ngrenjel atiné : Masih terasa, mengganjal dihati

Nggulo wenthah : Mendidik

Nggupa-I : Mengotori

Ngguyu latah-latah : Tertawa lepas, terbahak-bahak

Nyicipi : Merasakan

Ngidek : Menginjak

Ngidhung : Bernyanyi

Ngijik : Lari-lari kecil

Ngiléaké getih : Mengalirkan darah / Membunuh

Ngiléaké : Mengalirkan

Ngingeraké : Memalingkan

Nginjen-nginjen : Mengawasi, memeriksa, selalu memperhatikan

Ngitik-itik : Mendidik

Ngiwuh-ngiwuhi : Memepersulit

Nglarani manak : Sakit karena melahirkan

Nglebaraké : Membebaskan

Nglebur : Melebur, menghapus

Nglémbréh aké : Membiarkan terurai ( kebaya, jubah, dll )

Nglencer : Tamasya

Nglepéh : Mengeluarkan makanan / Minuman dari mulut

Ngligeraké : Melimpahkan

Nglimpé : Mencari kelengahan musuh

Nglimputi : MeNcakup

Ngloloi : Menyuapi hewan

Ngorok : Mendengkur

Ngrateg aké : Menangguhkan

Ngrekso : Menjaga

Ngrenggo-ngrenggo : Mengucapkan selamat

Ngrindhu : Mengganggu

Ngridhik : Mengintai dari belakang

Ngringkes : Menyingkat, membatasi

Ngubub-ngububi : membuat uap / asap

Ngudaneni : Mengetahui

Ngudhari : Melepaskan, menjelaskan

Ngulesi : Menghafani

Ngumpet ake : Menyembunyikan

Ngundhat-ngundhat : selalu menyebut jasa pada orang lain

Ngunek-ngunekolo : Iri hati , dendam

Ngunjal ambekan : Menghela nafas

Nguntal : menelan

Nguntut : memakan makanan dari tepung

dengan cara sedikit demi sedikit

Ngupengi : Mengepung

Ngupokoro : Memelihara, meramut

Ngurupaké : Menyalakan

Ngusut : Meninggalkan pakaian

berwarna, perhiasan dan parfum

Niti-niti : Meneliti

Niyak-niya’aké : mengabaikan,menelantarkan

Nilar : meninggalkan

Nimbali : memanggil

Ninda aké : menjalani

Ningali : melihat

Njabel : mencabut, menarik kembali

Njempok : menyentuh

Njéréng : menjemur

Nowok : nusuk

Nracak : jalan tanpa alas kaki

Nrembes : meresap

Nutur ake : menyebutkan

Nuduhake : menunjukan

Nunggang : mengendarai

Nusuli : mengikuti

Nucuk : mengecup, mencium

Nuhoni : memenuhi

Nulayani : menyalahi

Nuli-nuli : Terus-menerus

Nundung : Mengusir

Nusuli gunem : Menyambugn ucapan dengan perkara yang

tidak di sangka- sangka sebelumnya

Nutut-nutut : Bersikap ramah

Nyamikan : Buah-buahan, makanan/minuman ringan

Nyandu Poyo : Tipu muslihat

Nyawuk : Menciduk

Nyawuk : Mengambil air dengan tangan

Nyebrot : Merampas, menjambret

Nyerot : Menyedot

Nyingkrih : Minggir

Nyakot : Menggigit

Nyolong : Mencuri

Nyuwiji aké : Meng Esakan

Nyekoki : Menjejalkan makanan / minuman pda mulut

Nyélehaké : Meletakan

Nyembadani : Mengabulkan

Nyemplong : Terjebur

Nyeranté ake : Menunda

Nyereng ; Memaksa

Nyethaki : Menyuapi bayi

Nyilihaké : Meminjamkan

Nyiprataken : Memercikan

Nyono : Menyangka

Nyrundup : Menanduk

Nyudat : Mengeluarkan nanah dengan semisal jarum

Nyuduk : Menusuk

Nyumpeli : Menyumpal, mengisi, dengan semisal kapas

Nyuplek : Mengambil mata

Nyuprih : Mencari

Obah-obah : Bergerak-gerak

Olo : Jelek

Omah mutho : Tenda

Ombo : Lebar

Onco : Unggul

Oncor-oncoran : Unggul-unggulan

Onjo : unggul

Ontan-ontan : Rombongan

Ono : Ada

Opo maneh : Apa lagi( bondet, JP )

Ora gingsir-gingsir : Selalu

Ora kena ora : Harus, wajib

Ora semugih : Membutuhkan

Ori-ori : Nama jenis bamboo

Oro-oro : Tanah lapang

Owah : Berubah

Pacekler : Paclet

Pacul : Cangkul

Padusan anget : Pemandian

Pagas : Putus

Pangebang-ebang : Janji

Pangkat-pangkat : Sedikit demi sedikit (secara berangsur-angsur)

Pangkeng : Ranjang, singgahan

Pangupojiwo :Mata pencaharian

Pangur : Meratakan gigi

Pantan : Golongan

Papah : Pelapah

Parilan : Perumpamaan, kira

Pasulayan : Persilisihan, perbedaan

Pathi : Sari, inti

Pati : Kematian

Patrapan : Siksaan, tuntutan

Patut : Pantas

Pawengkon : Naungan

Paweton : Hasil

Payon : Atap

Payu : Laku

Pakewuh : Sungkan

Palegan : Peperangan

Panduman : Pembagian

Panggonan : Tempat

Pangkeng : Singgasana

Pareden : Pegunungan

Parek : Dekat

Pasarean : Kuburan

Pasuryan : Muka

Panjenengan : Engkau, kamu

Pagayotan : Berhubungan

Panggenan : Tempat

Pawon : Dapur

Pawonan : Dapur Api

Payah : Keletihan, kelelahan

Pagelangan : Pergelangan

Pados : Mencari

Pangridu : Godaan

Panganan : Makanan

Palenggahan : Tempat duduk

Pestén : Kepastian

Pécé : Buta salah satu matanya

Pécok : Kapak

Pedhét : Anak sapi

Pegagan : Kebun

Pegatan : Cerai

Pejajahan : Daerah

Pekéwuh : Ketakutan, suasana yang menakutkan

Pelakon : Jarak perjalanan

Pelanggeran : Batasan

Pelikan : Hasil tambangan

Peluh : Impotensi

Pendhoso/bendhoso : Keranda mayat

Pengadatan : Kebiasaan

Pengayoman : Perlindungan

Pengebang-ngebang : Janji, sayembara

Penggalih : Perasaan

Pengilon : Kaca carmin

Peniti-niti : Penelitian

Pentél : Punting susu

Penyono : Sangkaan

Percados : Percaya

Perkawis : Perkara

Pejah : Mati

Pemanggih : Bertemu

Penganggo : Pakaian

Pepaés : Perhiasan

Pepéko : Sembrono

Pepéling : Peringatan

Pépér : Membersihakan tempat keluarnya kotoran dengan menggunakan batu

Perbéo : Biaya

Perkéling : Pertimbangan, suri tauladan, perhitungan

Persabén : Alasan

Persambungan : Berhubungan

Persemon : Sindiran

Persepén : Kesendirian / menyendiri

Pertélo : Jelas

Petondo : Tanda

Pesareyan : Makam / kuburan

Penganggepe : Anggepane

Peteng : Gelap

Péréng : Jalan di gunung

Persulayan : Perselisihan

Pipih : Potongan kain

Pisuh-pisuhan : Saling mencela / mencaci maki

Plintheng : Ketapel

Plongko : Hewan yang semua kakinya berwarna putih

Pok : Pangkal

Polok : Mata kaki

Poncoboyo : Marabahaya

Poro padu : Bertengkar

Pot : Habis, hilang

Potang : Piutang ( uang yang dihutangkan kepada orang lain )

Powan : Susu

Poyamng-payingan : Terguncang, bingung, gelisah

Pranatan : Aturan

Prayitno : Waspada

Prencu-prenco : Terpisah-pisah

Pringsialan : Testis

Priyantun : Bangsawan

Picek : Buta

Pilingan : Pelipis

Pinarak : Duduk

Pitulung : Pertolongan

Pitutur : Nasehat

Pirso : Tahu

Piwales : Balasan

Pidatos : Di percayai

Pikajeng : Butuh

Pinarinagan : Mendapat

Pitulung : Petunjuk

Piyambak : Sendiri

Podo Ugo : Sama hal nya

6powan Kentel : Keju

Pupuran : Memakai Bedak

Pungkasan : Akhir, puncak

Punokawan : Hamba sahaya, teman, anak

Pupak : Copot / tanggal giginya (bagi anak-anak)

Puputan : Habis-habisan

Purik : Ngambek, tidak mau melayani suaminya

Racak : Rata-rata, sama semua

Ragat : Biaya

Ragil : Anak terkhir

Rahino : Siang hari

Rai : Wajah

Rambahan : Hitungan, lain kali

Rampatan : Hidangan

Rantai-rantai : Merantai, berangkaian, berhubungan terus

Rasukan : Baju

Rawis : Rambut yang tumbang di bawah bibir bagian bawah

Rawuh : Datang

Raos : Rasa, Terasa

Rekoso : Susah payah

Reget : Kantor

Réko doyo : Tipuan, rekayasa

Rending : Musim hujan

Répét : Awan mulai menutupi langit, akan rurun hujan

Rerembukan : Bermusyawarah, berdiskusi

Rerowangan : Pergaulan

Rerubo : Penghormatan, hadiah

Rewang : Teman, pembantu

Ringkes : Pendek, singkat

Rinungan : Terdengar

Rondho : Agak

Rojokoyo : Hewan ternak

Rondo : Janda

Rongko : Rangka (tempat), keris, pedang

Roso : Kuat

Ros-rosan : Persendihan

Rulat : Berkecamuk (perang)

Rumangkang : Hewan, binatang

Rumaos : Merasa

Rumat : Menjaga

Rumekso : Menjaga, menngecualikan, menjauhi

Rumongso : Merasa

Rupek : Sempit

Rupaké Perang : Berkecamuknya perang

Ruang Lungguh : Tempat duduk

Sabuk : Ikat pinggang

Sajeng : Arak, minuman yang memabukkan

Sak banjuré : Seterusnya

Sak kecrotan : Sekejap, sebentar, sedikit sekali

Saking : Dari

Sak ambalan : Sekali

Sak durunge : Sebelumnya

Sak liyane : Selainnya

Sak temene : Sesungguhnya

Sak wuse : Setelahnya

Sak kepel : Segenggam tangan

Sak let : Sekejap

Sak pukulan : Sesuap

Sambat-sambat : Minta tolong

Sanak raket : Saudara

Sandhupoyo : Tipu daya, tipu muslihat

Sarwo tulus : Makmur, serba berhasil

Sato galak : Binatang buas

Sato kesit : Binatang liar

Satru : Musuh

Salah sawiji : Salah satu

Salah cipto : Salah sangka

Sandang : Pakaian

Sartane : Beserta

Sajen : Sesaji

Sarono : Serta, bersamaan

Saben-saben : Setiap

Sareng : Bersaan

Sami ugi : Baik….., Begitu juga

Sanés : Bukan, lain

Sanget : Sekali, sangat, selalu

Saré : Tidur

Sawer : Ular

Sayogya : Sebaiknya, seyogyanya

Seyogya : Sebaiknya

Sébo : Sowan

Sebongso : Satu golongan, dinisbatkan

Sebul : Tiup, meniup

Sederék : Saudara

Sedo : Mati

Sejo : Keinginan

Sekedhup : tabdu yang diletakkan di punggung onta

Sékéng : Miskin

Seliran : Pilihan

Seloko : Perak

Selulup : Menyelam

Sembrono : Ceroboh

Semprong : Terompet

Semugih : Tidak membutuhkan, sudah tercukupi

Semut pudhak : Semut putih yang sangat kecil

Séndéhan : Bersandar

Senggruk : Memasukkan obat lewat hidung

Sengit : Benci

Sengkeran : Tanah lapang, batas

Serbétan : Mengeringkan, menyeka dengan air

Serimpang : Tanda untuk membedakan orang kafir + orang Islam

Serimpung : Tali yang kuat/ kencang untuk mengikat hewan, laso

Sesatron : Permusuhan

Seséléhan : Peletakkan

Sesrawungan : Pergaulan

Sedoyo : Semua

Ssegoro : Laut

Sekedap : Sebentar

Selajeng : Kemudian

Selagine : Selam, sejauh

Semanten : Sekian

Senajan : Meskipun

Sedulur : Saudara

Sentoso : Aman

Serbét : Sapu tangan, Lap

Serupo : Serupa, mirip

Setuhune : Sesungguhnya

Sekinten : Seolah-olah

Semanten ugi : Begitu juga

Sekedik : Sedikit

Sekéco : Enak, nikmat

Sepuh : Tua

Sét : Ulat kecil yang ada pada makanan / buah-buahan

Sigar : Terbelah, terpecah

Silihan : Pinjaman

Simbar : Rambut yang tumbuh di dada ( bulu dada )

Singgetan : Batas ( Kamar )

Singitan : Bersembunyi

Sinom : Bulu pelipis

Sinaoso : Meskipun

Sirah : Kepala

Siro : Kamu

Suing : Taring

Soco : Intan, mata

Sok-sokan : Bercucuran keringat

Songgowedhi : Panjatan pada tunggangan

Sowan : Menghadap

Sonten : Sore

Srampat : Tali

Sregep : Rajin

Sregen : Merah

Sugeng : Hidup, selamat

Suket : Rumput

Suluhané mripat : Saluran air mata

Sumebar : Tersebar

Sumingkrih : Menghindar

Sumrambah : Merata, umum

Sumringah : Berwajah cerah

Sungu : Tanduk

Supoto : Sumpah

Suruh : Daun sirih

Surup : Terbenam

Susuh : Sarang

Sudo : Berkurang

Sumangsane : Ketika, tatkala

Suwiji-wiji : Sesuatu

Surohipun : Contohnya

Supé : Lupa

Sumurep : Mengetahui

Sumiyar : Mashur, Terkenal

Susukan : Bagian kepala yang melingkari ubun-ubun

Suwal : Celana

Suwanten : Suara

Suweng : Perhiasan di telinga

Suwog : Kosong, tidak berpenghuni

Jumat, 25 Mei 2012

kamus salafi mhm

2 komentar:

Arsip Blog

Label